English version

Home

 

 

 

 

 

 

 

De nacht dat de Lek in brand vloog. Auteur: Joop van Vliet

In de nacht van de 21e op de 22e juni 1943 luisterden in het bezette nederland vele mensen, sommigen al naar bed maar nog wakker, anderen nog laat op. Naar het dreunende geluid boven hun hoofden. In deze kortste nacht van het jaar wierpen de Britten opnieuw hun bommen af boven Duitsland. Het was een geruststellend geluid: het betekende namelijk dat de oorlog voor de deur van de vijand werd gebracht; tegelijkertijd echter vrees aanjagend. Zo nu en dan vermengde het gestage gedreun zich met andere geluiden. Het hoger gestemde gegier van andere vliegtuigen en het het geratel van het geschut. Duitse nachtjagers probeerden de bommenwerpers te onderscheppen. In de woonkamer of aan de keukentafel stokte de gesprekken. Na het licht te hebben uitgedaan liepen veel mensen naar buiten om de hemel af te turen, anderen die niet konden slapen verlieten hun bed en openden een raam om hetzelfde te doen. Rond 02:20 uur werd boven Groot-Ammers in Zuid-Holland een bommenwerper geraakt. Enkele minuten later werd ditzelfde toestel brandend en vliegend van West naar Oost boven Jaarsveld aan de Lek gezien. Na een grote boog naar links te hebben gemaak, passeerde het ter ondergang gedoemde toestel de rivier van Zuid naar Noord en draaide toen af naar Jaarsveld. Laag vliegend over de huizen en boerderijen van het gehucht De Graaf, joeg het vliegtuig de mensen die het naar beneden zagen komen, de doodsschrik op het lijf en velen van hen, overtuigd dat het boven op hen zou neerstorten. Vluchten hun huizen in om dekking te zoeken. Toen een laatste draai makend, viel het toestel uiteen en dook het in de rivier.

Terwijl brandende benzine zich over het wateroppervlak verspreidde, verlichte vlammen de nachtelijke hemel en voor degenen die dit alles aanschouwden leek het alsof de rivier zelf in brand stond. De vuurmassa die zich stroomafwaarts verplaatste had zich over ongeveer anderhalve kilometer uitgestrekt voordat de vlammen langzaam doofden. Er kwamen mensen naar de rivier toe om te zien wat er was gebeurd, maar in het duister viel er weinig waar te nemen. Toen zij echter de volgende morgen terugkeerden , konden zij een deel van de staart zien dat boven het water uitstak. Later die dag verdween die ook onder het water oppervlak. Op de oever van de rivier werden talloze kleinere delen en fragmenten van het vliegtuig gevonden. Veel schokkender was de vondst van menselijke resten. Een zo'n stuk, een been met een schoen, werd bijna twee kilometer van de plaats van de ramp gevonden. De stoffelijke overblijfselen werden verzameld en begraven op de algemene begraafplaats van het nabij gelegen Lopik. Later op de dag arriveerde er een bus met Duitse soldaten bij de oever van de rivier. Vanaf een afstand konden de mensen zien dat op het dak van de bus doodkisten lagen. De Duitsers bleven een tijdje, maar er viel niets op te halen en zij vertrokken weer met lege handen.

Tijdens de oorlog en gedurende een lange tijd daarna wist niemand in de streek iets over het vliegtuig noch wat er gebeurd was met de bemanning ervan. Omdat geen enkele overheid instantie enige interesse toonde, heeft de auteur dhr. van Vliet het op zich genomen zelf een onderzoek in te stellen naar deze gebeurtenis. Dit is het verhaal.

Op 24 juni 1941 werd als onderdeel van No. 5 Group RAF, op de RAF basis Lindholme in Yorkshire het Canadese 408 Squadron geformeerd. Gedurende de eerste 15 maanden van haar bestaan was het squadron uitgerust met tweemotorige Handley Page Hamden, een middelzware bommenwerper. De eerste commandant was de Canadese RAF veteraan, Luitenant kolonel (Wing Commander) N.W. Timmerman, drager van het Distinguished Flying cross (DFC). aangezien No. 408 een van de eerste in Engeland opgerichte Canadese bommenwerper Squadron was No. 405 was het eerste, wenste Timmerman iets specifiek Canadees voor het onderscheidingsteken van het squadron. Hij koos daarvoor de Canadese gans en de spreuk 'For Freedom' (Terwille van de vrijheid).